04.08.2010 r.

800-lecie zjazdu biskupów i książąt w Borzykowej.


W niedzielę 25 lipca 2010 roku odbyła się w Borzykowej uroczystość z okazji 800-lecia synodu biskupów. Przybyło na nią wielu ważnych gości, w tym wicepremier RP Waldemar Pawlak oraz radomszczańscy posłowie Krzysztof Maciejewski i Stanisław Witaszczyk, starosta radomszczański Jerzy Kaczmarek, starosta wieluński Andrzej Stępień, burmistrz koniecpolski Józef Kałuża, wójtowie okolicznych gmin i wielu księży. Wkrótce, od strony Żytna pojawiła się bryczka z arcybiskupem metropolitą czestochowskim Stanisławem Nowakiem. Szanownych gości powitał proboszcz Sławomir Galasiński i poprosił wicepremiera Waldemara Pawlaka o odsłonięcie pamiątkowej tablicy . Towarzyszyli mu wójt gminy Żytno Janusz Czapla, radny Zbigniew Mielczarek i sołtys Kazimierz Kloc.

foto Leszek Skórkowski

Następnie rozpoczęła się uroczysta msza święta, podczas której arcybiskup Stanisław Nowak przypomniał historię synodu w Borzykowej z 1210 roku oraz dokonał konsekracji nowego ołtarza.

Po liturgii uczestnicy nabożeństwa przemaszerowali przy dźwiękach orkiestry dętej na plac przed remizą OSP. Tam wystąpiło szereg szanownych gości. Wicepremier Waldemar Pawlak podkreślił, że kiedyś Borzykowa była bardzo ważną miejscowością skoro tutaj odbyło się tak doniosłe spotkanie. Starosta Jerzy Kaczmarek przypomniał, że w Borzykowej wprowadzono celibat księży, ale wyłączono z niego proboszcza tej miejscowości. Wójt Czapla zanaczył, że do dziś nikt tego przywileju nie zniósł.

Miłym akcentem obchodów było wystąpienie młodzieży szkolnej w scence historycznej nawiązującej do wydarzeń z 1210 roku.

Na zakończenie uroczystości grała orkiestra dęta z Mykanowa. Przy jej dźwiękach można było zastanowić się nad treścią tablicy i nad tym co właściwie wydarzyło się osiemset lat temu w Borzykowej. Napis na tablicy głosi:

"Zjazd - synod wprowadził reformę gregoriańską i ustanowił wzajemne relacje między władzą państwową a kościelną w Polsce."

Reforma gregoriańska to działania podjęte przez Kościół katolicki (m.in. przez Grzegorza VII) w XI - XII wieku mające na celu usunięcie zwyczaju handlu godnościami i urzędami kościelnymi, wprowadzenie celibatu czyli bezżeństwa księży oraz ingerencji władz świeckich w obsadę stanowisk kościelnych. Głównym celem reformy gregoriańskiej było więc uwolnienie Kościoła spod władzy świeckiej i skupienie go wokół papieża. W Polsce dążenia te popierał Henryk Kietlicz arcybiskup gnienieński w latach 1199 - 1219.

Polska w okresie reformy gregoriańskiej przeżywała ciężki okres rozbicia dzielnicowego. Bolesław III Krzywousty podzielił przed śmiercią (1138 r.) swoje państwo pomiędzy synów powierzając księciu zwierzchniemu władzę oraz tzw. dzielnicę senioralną. W praktyce system ten trudno było utrzymać. Już w 1177 roku dzielnicę senioralną opanował młody Kazimierz Sprawiedliwy, który pragnąc pozyskać poparcie Kościoła wydał na synodzie w Łęczycy (w 1180 r.) przywilej przyznający mu prawo do majątku ruchomego po zmarłym biskupie zarezerwowane dla seniora świeckiego. W 1202 roku władzę w księstwie krakowskim przejął Władysław III Laskonogi, który twardo egzekwował prawa książece. Gdy Władysław III przejął po zmarłym biskupie poznańkim jego majątek i z pominięciem biskupów rozdawał urzędy i godności kościelne oraz ściągał daniny z dóbr kościelnych i zwalniał poddanych od składania dziesięcin instytucjom kościelnym Henryk Kietlicz w 1206 roku nałożył na Laskonogiego klątwę. Natomiast w lipcu 1210 roku zwołał zjazd w Borzykowej, która była w tym czasie własnością kapityły gnieźnieńskiej. Na zjazd stawili się biskupi:

oraz książęta piastowscy:

Na zjeździe nie było oczywiście Władysława III, którego poparł początkowo papież Innocenty III wydając bullę, która nawoływała do przestrzegania zasad senioratu w Polsce. Odpowiedzią na tą bullę był właśnie synod zwołany w Borzykowej. Dzięki energicznej działalności arcybiskupa H.Kietlicza (pozyskał wkrótce m.in. poparcie papieża) synod uchwalił:

Przywileje dla Kościoła podobne do tych wydanych przez grono książąt w Borzykowej stały się powszechną praktyką wydawania immunitetów w XIII wieku.

Borzykowa - mała wieś w powiecie radomszczańskim - stała się dzięki zjazdowi powszechnie znaną i kojarzy się nierozłącznie z celibatem. Księża trwają w tym bezżennym stanie już 800 lat i nie było ochoty na zjeździe w 2010 roku w Borzykowej do zmiany tego faktu, wszak tej miejscowości to nie dotyczy.

foto Leszek Skórkowski foto Leszek Skórkowski
foto Leszek Skórkowski foto Leszek Skórkowski
foto Leszek Skórkowski foto Leszek Skórkowski
foto Leszek Skórkowski foto Leszek Skórkowski
foto Leszek Skórkowski foto Leszek Skórkowski
foto Leszek Skórkowski foto Leszek Skórkowski
foto Leszek Skórkowski

Jerzy Zakrzewski

Źródła: