09.03.2015 r.
Kresy w fotografii Henryka Poddębskiego
O tym dziele wiedziałem od dawna, ukazało sie w 2010 r., ale dopiero w tym tygodniu miałem przyjęmność zapoznać się z fotografiami tam zamieszczonymi. Album o Kresach to tylko część ogromnego zbioru zdjęć jakie Henryk Poddębski wykonał. Anons zamieszczony w "Ziemi" w 1937 r. z okazji jubileuszu 25-lecia jego pracy informował, że:
"Henryk Poddębski zgromadził przeszło dwadzieścia tysięcy zdjęć stanowiących cenne krajoznawcze archiwum fotograficzne...".
Należy pamiętać, że większość tych zdjęć wykonał techniką z wykorzystaniem aparatów wielkoformatowych na klisze szklane o wymiarach 13x18 cm i 10x15 cm. Dopiero na początku lat trzydziestych Henryk Poddębski korzystał z aparatu małoobrazkowego firmy Leica na klisze celuidowe 24x36 mm. Bez względu na stosowaną technikę jakość zdjęć w wykonaniu Henryka Poddębskiego budzi do dziś uzasadniony podziw. Genialny warsztat, wybitny talent dokumentalisty doceniane były już za życia artysty. W 1926 r, otrzymał I nagrodę Departamentu Kultury i Sztuki na Wystawie Fotograficznej w Poznaniu, I nagrodę w konkursie gotograficznym "Światowida". W 1930 r. - II nagrodę i dyplom firmy Pathe za najlepsze zdjęcia wykonane na płytach tej firmy, I nagrodę i dyplom honorowy na Niędzynarodowej Wystawie Fotograficznej w Brukseli. W 1933 r. - I nagrodę i dyplom honorowy na Wystawie Sztuki i Rzemiosł w Toruniu. W 1937 r. - II nagrodę na Wojskowej Wystawie Fotograficznej w Warszawie.
|
| 1. Henryk Poddębski lauratem wystawy Bruxelles 1930
|
Dorobek fotograficzny Henryka Poddębskiego jest imponujący. Oglądanie zdjęć mistrza to prawdziwa uczta dla oczu i duszy. Każda kolejna fotka zachwyca a jednocześnie napawa dumą, bo Henryk Poddębski to przecież nasz rodak - urodził się Chrząstowie:
Wydarzyło się we wsi Chrząstów dnia 23 listopada (5 grudnia) tysiąc osiemset dziewięćdziesiątego roku, o godzinie ósmej rano. Stawił się osobiście Jan Poddębski, młynarz zamieszkały we wsi Chrząstów, czterdzieści osiem lat liczący, w obecności Grzegorza Misiewicza organisty lat trzydzieści mającego, a także Jana Masłowskiego rolnika lat pięćdziesiąt trzy, obydwóch mieszkańców wsi Chrząstów i okazał nam dziecię płci męskiej oznajmiając, że urodziło się we wsi Chrząstów dziewiątego (dwudziestego pierwszego) listopada tego roku o godzinie trzeciej po południu z jego prawowitej żony Marianny z domu Bączyńskiej trzydzieści lat mającej. Młodzieńcu temu na Chrzcie świętym w dniu dzisiejszym odbytym nadano imię Henryk, a jego chrzestnymi byli Wincenty Poddębski i Marianna Bączyńska.
|
| 2. Henryk Poddębski
|
Album "Kresy w fotografii Henryka Poddębskiego" zawiera wiele ciekawych zdjęć, najlepiej przekonać się o tym naocznie - zapraszam do sentymentalnego spaceru.
Wileńszczyzna:
|
| Grodno - kościół św Franciszka Ksawerego
|
|
|
| Wilno - kościół św. Anny i Bernardynów
|
Grodno - okolice kościoła M.B. Anielskiej
|
Polesie
|
|
| Pastuszkowie grający na fujarkach
|
Pińsk - kościół Jezuitów
|
|
| Pińsk - Rynek w dzień targowy
|
Wołyń
|
|
| Krzemieniec - dzwonica i sobór św. Mikołaja
|
Ołyka - Brama Łucka
|
|
| Ołyka - kolegiata p.w. Świętej Trójcy
|
Ziemia Lwowska
|
|
| Lwów - pomnik króla Jana Sobieskiego
|
Lwów - opera
|
|
| Lwów - pomnik Adama Mickiewicza
|
|
|
| Lwów - Uniwersytet Jana Kazimierza
|
Lwów - Politechnika Lwowska
|
Pokucie i Huculszczyzna
|
|
| Niżniów - zagroda pokucka
|
Hucułka na koniu
|
|
|
| Worochta - Huculi grają na trembitach
|
Cerkiew w Zielonej
|
Podole
|
| Buczacz - ratusz w Rynku
|
|
|
| Olecko - zamek Marcjanny Koniecpolskiej
|
Podhorce - pałac Stanisława Koniecpolskiego
|
|
| Podhorce - kościół p.w. św. Józefa
|
Mam nadzieję, że tych kilka wybranych zdjęć zachęci nie tylko członków TPK do sięgnięcia po album z fotografiami Henryka Poddębskiego urodzonego w Chrząstowie 125 lat temu.
Pomyślałem sobie, jak to pięknie byłoby znaleźć gdzieś na strychu, w zapomnianym archiwum, zdjęcia Chrząstowa - Koniecpola wykonane przez mistrza. Część zbioru Henryka Poddębskiego spłonęła, ale nie wiadomo na pewno, czy znajdowały się tam zdjęcia krajobrazów, które otaczały Henryka Poddębskiego przez pierwszą dekadę jego życia.
Zapewne pałac Potockich w Chrząstowie prezentowałby się tak pięknie jak pałac Koniecpolskich w Podhorcach, a kramy na Rynku jak te z Pińska w dzień targowy.
Jerzy Zakrzewski
Źródła:
- Kresy w fotografii Henryka Poddębskiego, Leszek Dulik, Waldemar Golec, AD REM, 2010.
- AP w Częstochowie, ASC - akt urodzenia nr 56/1890, parafia Chrząstów.
- Foto nr 1, 2 z archiwum pani Krystyny Kukieły córki Henryka Poddębskiego.
