29.07.2009 r.

Zaistniałe przemiany ustrojowe w 1989 roku na płaszczyznach politycznej, ekonomicznej, społecznej skutkowały wprowadzeniem pluralizmu demokratycznego i gospodarki rynkowej, co spowodowało z kolei konieczność jakościowo odmiennego spojrzenia na sposób funkcjonowania przyszłego rozwoju gmin. Reforma samorządowa dała możliwość prowadzenia samodzielnej gospodarki gminom.

Najważniejszymi celami funkcjonowania władz samorządowych jest stworzenia warunków do zapewnienia: ładu przestrzennego warunków zrównoważonego rozwoju, odpowiedniej infrastruktury, opieki społecznej, opieki zdrowotnej, opieki nad środowiskiem naturalnym, realizacji aspiracji kulturalnych i edukacyjnych mieszkańców, usług komunalnych, bezpieczeństwa i porządku publicznego, właściwych warunków wypoczynku i kultury fizycznej, odpowiednich warunków komunikacyjnych. Wszystkie te podejmowane przez gminę działania mają służyć poprawie jakości warunków życia mieszkańców.

W nowej rzeczywistości ustrojowej opartej na gospodarce rynkowej szanse rozwoju ekonomicznego i społecznego dla gmin nie są takie same. Zależą one bowiem od wewnętrznych uwarunkowań występujących w poszczególnych gminach jak również od zewnętrznych szans i zagrożeń, generowanych przez wolny rynek, a także jak się niejednokrotnie podkreśla w różnych badaniach braku realizacji jednoznacznej polityki państwa wobec gmin i miast. Stan ten może powodować brak skuteczności w rozwiązywaniu narastających problemów. Jak wykazują badania socjologiczne płynność sytuacji rynkowej i finansowej, wielopodmiotowość życia społecznego i gospodarczego, wybieralność władz na krótki okres, powoduje , że bardzo często administracja samorządowa skupia się na realizacji celów doraźnych, które bez odniesienia do celów długookresowych nie zawsze dają oczekiwane rezultaty. Stąd też - jak się wydaje - stabilność władz samorządowych zapewnia ciągłość realizacji celów doraźnych jak i długofalowych, co sprzyja realizacji strategicznych planów rozwoju miasta i gminy.

Miasto i gmina to skomplikowana całość systemów środowiska naturalnego, informacyjnego ( woj.Śląskie należy do liderów rozwoju internetu samorządowego), systemu funkcjonalnego - relacje w procesach produkcyjnych i usługowych, systemu infrastruktury technicznej oraz systemu osadniczego, który jest wynikiem historycznego procesu skupiania się ludzi i powstawania stałych osiedli ludzkich, w których w wyniku procesów społecznych mających charakter ewolucyjny powstało i nadal powstają nowe instytucje, które można rozumieć jako zespół urządzeń materialnych ( budynki, internet , telefon itp) i środków działania pozwalającym upoważnionym jednostkom na wykonywanie publicznych i impersonalnych funkcji mających na celu zaspokojenie potrzeb lub regulowanie zachowań ludzkich. Instytucje, będąc elementem życia społecznego, służą zaspokajaniu potrzeb ludzkich, jak również stanowią element kontroli społecznej podtrzymujący spójność i funkcjonalność systemu społecznego, zapewniając ład społeczny, który jest ładem instytucjonalnym. Podstawę każdej instytucji stanowią jej pracownicy, którzy realizują określone role i cele z racji zajmowanej przez nich określonej pozycji w społecznej strukturze organizacyjnej danej instytucji np. administracji samorządu miasta i gminy, szkole, w placówce pomocy społecznej służby zdrowia , policji itp.

Jakościowo nowe determinanty funkcjonowania administracji w Polsce tj. zmiana dotychczasowych struktur oraz metod i form działań zupełnie inne założenia ustrojowe i prawne, a także oczekiwania społeczne w tym zakresie wymuszają poszukiwania nowego modelu urzędnika. Te nowe jakościowo warunki determinują jego sytuację prawną, polityczną i społeczną i oczywiście osobistą. Jego działalność obecnie to konieczność podejmowania decyzji, które z takiej czy innej przyczyny często jest tylko doraźnym rozwiązaniem problemu, lub rodzi niezadowolenie. Urzędnik niejednokrotnie działa w atmosferze nieufności i niechęci, często bez społecznego poparcia. Stąd też , warunkiem dobrych wyników i efektywności pracy jest sprawna organizacja pracy i stosunek urzędnika do petenta. Publiczna sytuacja urzędnika , powoduje więcej obowiązków niż to ma miejsce w przypadku innych zawodów. Działanie urzędnika nie powinno zawierać elementów emocji i uprzedzeń. Musi on dysponować odpowiednią wiedzą, umiejętnościami np. posługiwaniem się prawem. Tak więc przekształcanie administracji publicznej , obejmuje nie tylko zmiany strukturalne, ale także etykę postępowania, podniesienie poziomu organizacji i kultury pracy, procedur działań i podnoszenie profesjonalizmu. Urzędnikom stawia się wysokie wymagania , gdyż generalną zasadą funkcjonowania administracji publicznej jest umiejętne godzenie interesów publicznych ze słusznym interesem obywatela. Etyka urzędnicza to nie tylko prawidłowe wykonywanie obowiązków, to również zbiór norm moralnych, sprzyjających pozytywnemu stosunkowi do pracy i klienta.

Wyniki badań przeprowadzonych w Koniecpolu jednoznacznie potwierdzają tezę, że stabilność władz samorządowych zapewnia realizację długofalowych celów. Jak wiadomo kryzys lat dziewięćdziesiątych dotknął w dużym stopniu małe miasta, których dotychczasowy rozwój zależny był w dużej mierze od polityki państwa. Koniecpol jak i inne małe miasta w Polsce odczuwa w znacznie większym stopniu negatywne skutki przekształceń, niż ich pozytywne aspekty. Ponad 65% ogółu respondentów Koniecpola wskazuje na zastane wieloletnie wielkie zaniedbania z jakimi borykają się od wielu lat obecne władze samorządowe miasta i gminy Koniecpol. Interesującym więc wydaje się być jak na tle tak wielu skomplikowanych problemów i zadań do realizacji przy ograniczonych możliwościach ich rozwiązywania wypada ocena funkcjonowania Urzędu Miasta i Gminy Koniecpol. I tak, w ocenach u ponad 70 % badanych ocena ta jest bardzo dobra, u około 20% dobra , 10% ogółu badanych nie miało sprecyzowanego zdania w tym względzie, tłumacząc to tym , iż bardzo rzadko lub praktyczne wcale nie mają kontaktu z urzędem, przy czy ani wiek ani płeć i wykształcenie nie różnicowały rozkładu odpowiedzi. Do największych sukcesów władz samorządowych rozmówcy zaliczali m.in.sieć wodno - kanalizacyjną, wybudowanie hali sportowej, nowej szkoły, nowego funkcjonalnego urzędu miasta i gminy, modernizację rynku itp. Ponad 90% respondentów oceniło pracę pracowników urzędu jako bardzo dobrą i dobrą. Uzasadnieniem takiej oceny urzędników w opiniach badanych były następujące cechy:" kompetentni, życzliwi, służący pomocą, informacją, grzeczni". Sporadyczne wypowiedzi charakteryzowały pracowników urzędu jako "zbyt mało zaangażowanych w to co robią , zbyt formalnych i nie dość uprzejmych" - niespełna 5% respondentów wyraziła taką opinię. Do innych wymienianych przez rozmówców cech kształtujących pozytywny wizerunek Urzędu Miasta i Gminy Koniecpol zaliczyć można: " dobra informacja o działalności i zamierzeniach urzędu, o sprawach bieżących, także przez internet, dogodne godziny otwarcia urzędu, skuteczna interwencja burmistrza urzędu w sytuacjach problemowych , ładny, funkcjonalny budynek urzędu, dobrze oznakowanie poszczególnych komórek organizacyjnych urzędu, dobra jego lokalizacja".

Kontakty z innymi instytucjami na terenie Koniecpola są generalnie oceniane dobrze - ponad 90% wskazań. Mieszkańcy Chrząstowa widzą potrzebę zainstalowania bankomatu na tym osiedlu. Jedyną instytucją do której mieszkańcy Koniecpola mają zastrzeżenia to służba zdrowia, ponad 60% badanych w większości kobiet w starszym i średnim wieku- prawie 50% wyraża oczekiwania w zakresie większej dostępności do lekarzy specjalistów w Koniecpolu np. kardiologów, okulistów, chirurgów, urologów. Według udzielających odpowiedzi specjaliści powinni być dostępni codziennie. Ponadto respondenci chcieliby więcej bezpłatnych usług dentystycznych i badań specjalistycznych. Ale można spotkać i taką opinię " że jak na dzisiejsze czasy w porównaniu z całą Polską to i tak w Koniecpolu mamy bardzo dobrze".

dr Andrzej Kowalczyk