12.07.2007 r.
Persona grata
Smarzyński Eugeniusz Marcin,
(1911 - 1980)
pseudonimy konspiracyjne
Malinowski i Błysk
Inżynier technolog, oficer Armii Krajowej. Urodził się we wsi Wąsosz 12.11.1911r. (pow. Radomsko), w wielodzietnej rodzinie chłopskiej, był synem Jana i Stefanii z Będkowskich.
Eugeniusz Smarzyński ukończył 24.06.1931r. Państwową Szkołę Przemysłową w Bydgoszczy i uzyskał tytuł technika młynarskiego. W latach 1933-4 odbył służbę wojskową w dywizyjnej szkole podchorążych rezerwy w 27 p.p. w Częstochowie; w 1936 roku został mianowany podporucznikiem rezerwy ze starszeństwem od 1.01.1936r. W 1937 r. podjął pracę konstruktora w Fabryce Maszyn "A. Kryzel & J. Wojakowski" w Radomsku.
W kampanii wrześniowej Eugeniusz Smarzyński nie uczestniczył. Od listopada 1939r. czynny był w konspiracji jako założyciel i komendant placówki Służby Zwycięstwu Polski - Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) w Gidlach, używając wówczas pseudonimu Malinowski. Do lata 1942r. był komendantem podobwodu IV Gidle (w obwodzie Radomsko) ZWZ, następnie Armii Krajowej (AK). Zagrożony dekonspiracją przenosi się do przyległego obwodu Włoszczowa, gdzie do lipca 1943r. był komendantem podobwodu V Koniecpol.
We wrześniu 1943r. po aresztowaniach we Włoszczowie znalazł się w pierwszym oddziale partyzanckim tego obwodu pod dowództwem Mieczysława Tarchalskiego "Marcina". Po walce pod Bichniowem (28.11.1943r.), w której uczestniczył, Smarzyński Eugeniusz objął dowództwo 1. kompanii w tym oddziale. Awansowany do stopnia porucznika, brał udział w akcji "Burza". Dowodził 4. kompanią w II batalionie 74 Śląskiego p.p. AK w Zgrupowaniu 7. Dywizji Piechoty AK w bitwie w rejonie Krzepin-Brzeście-Lasocin (27-31.10.1944), która udaremniła akcję przeciw partyzancką "Hubertuseinsatz". Miał wtedy pseudonim Błysk. Po ustaniu akcji "Burza" pozostawał do stycznia 1945r. w bazach partyzanckich w rejonie Pękowiec-Bąkowa Góra. W dniu rozwiązania AK otrzymał awans do stopnia kapitana.
Po kilkumiesięcznym ukrywaniu się wyjechał na Ziemie Odzyskane, gdzie od czerwca do grudnia 1945r. zatrudniony był prawdopodobnie w Urzędzie Wojewódzkim w Koszalinie. W 1946r. osiedlił się w Kielcach i pracował w oddziale Państwowych Zakładów Zbożowych (PZZ) jako inspektor techniczny. Po 17.11.1950r. przeniesiono go do Centrali PZZ w Warszawie, gdzie był zastępcą głównego mechanika do 1962r. (na podstawie ustawy z 28.01.1948r w stopniu inżyniera). Dnia 10.11.1952r. postanowieniem Państwowej Komisji Weryfikacyjnej przy Politechnice Warszawskiej, otrzymał dyplom inżyniera-technologa z zakresu przemysłu młynarskiego. Pracował m.in. na stanowisku starszego projektanta w Biurze Projektów Przemysłu Paszowego (1962-6) i głównego projektanta w biurze Projektów w "Cukroprojekcie) (lipiec 1966r. - marzec 1976r.). W ramach praktyk oraz nadzoru technicznego nad budowami wysyłany był przez centralę handlu zagranicznego w latach 1957-70 do ZSRR, NRD, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Indii, Nepalu i Egiptu.
Eugeniusz Smarzyński opracował w serii "Bibliotekarza Młynarza" podręczniki:
W dniu 1 kwietnia 1976r. przeszedł na emeryturę, pracując nadal w niepełnym wymiarze czasu pracy. Zmarł 5.04.1980r. w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Parafialnym w Zielonce koło Warszawy, gdzie mieszkał.
Ożenił się po wojnie z Wiesławą Lucyną z Kwaśniewskich (ur. 1922r.), córką Lucjana (burmistrza Radomska w latach 1935-9, a w konspiracji redaktora lokalnych pism: "Przegląd Polityczny", "Czyn Zbrojny" {1940-3}), wdową po ppor. Wacławie Ząbku, pseudonim Bogusz, zastępcy komendanta obwodu AK Włoszczowa, zastrzelonym przez policję niemiecką 30.09.1943r; wdowa aresztowana tego samego dnia, została przewieziona 2.10.1943r. do obozu koncentracyjnego w Oswięcimiu-Brzezince. Pod nazwiskiem Sosnowska (nr 63917) była więziona do stycznia 1945r.
Z małżeństwa miał Eugeniusz Smarzyński córkę Małgorzatę, zamężną Ściegienną, ekonomistkę.
Jerzy Zakrzewski
Na podstawie Polskiego Słownika Biograficznego PAN, tom XXXIX/2, zeszyt 161.
http://feefhs.org/pl/vm/vm-s1.html